Καρατε Ιαπωνική πολεμική τέχνη
Η ιστορία του Καράτε, όπως και των περισσότερων πολεμικών τεχνών χάνεται στα βάθη της ιστορίας. Το μόνο σίγουρο είναι ότι το Καράτε με την έμφασή του στα χτυπήματα με τα χέρια και τα πόδια διαφέρει σημαντικά από τις παραδοσιακές πολεμικές τέχνες της Ιαπωνίας ήτοι πιθανότατα θα πρέπει να αποδεχτούμε την πιθανότητα να πρόκειται για κινέζικης καταγωγής τέχνη που πέρασε στα νησιά Ριουκιού (Οκινάουα) και από εκεί έφτασε στην Ιαπωνία στις αρχές του 20ου αιώνα. Η μεταφορά του στην Ιαπωνία και η πρώτη του συστηματοποίηση οφείλονται στον Οκιναουέζο Γκιτσίν Φουνακόσι (1868-1957) αν και αρκετά από τα στιλ του διαμορφώθηκαν από άλλους δασκάλους, Ιάπωνες και Οκιναουέζους. Το πέρασμα των χρόνων και η δημοτικότητά του έφεραν αμέτρητους μιμητές σε όλον τον κόσμο (κυρίως στις Η.Π.Α.) καθώς και την ανάπτυξη μιας αγωνιστικής διάστασης τόσο στα κάτα (προδιαγεγραμμένες φόρμες χωρίς αντίπαλο), όσο και στο κούμιτε (ελεύθερο αγώνα με διάφορους βαθμούς επαφής.
Το βασικό χαρακτηριστικό του Καράτε είναι η αποκλειστική χρήση χτυπημάτων με τα χέρια και τα πόδια. Κάθε σημείο των άκρων γίνεται μέσα από τις τεχνικές του Καράτε όπλο που στοχεύει σε διάφορα σημεία του σώματος του αντιπάλου, σημεία συνήθως ευάλωτα (με στόχο την πλήρη εξουδετέρωσή του) αλλά όχι αποκλειστικά (στις περιπτώσεις αυτές στόχος είναι η ανάπτυξη μιας ευρύτερης στρατηγικής άμυνας και επίθεσης). Άλλα χαρακτηριστικά τουλάχιστον –των περισσότερων στιλ– είναι οι βαθιές, ανοιχτές στάσεις και οι δυναμικοί συνδυασμοί αποκρούσεων (μπλοκ) και αντί-τεχνικών.
Παρά το ότι Καράτε σημαίνει «άδεια χέρια», αρκετά στιλ διδάσκουν και ένοπλες τεχνικές, συνήθως με τη μορφή κάτα. Τα όπλα αυτά είναι συνήθως μετεξελίξεις αγροτικών εργαλείων που χρησιμοποιούνταν στην Οκινάουα –αντίθετα με τις κλασσικές ιαπωνικές τέχνες, το Καράτε ήταν λαϊκή τέχνη που χρησιμοποιούταν κυρίως από πολίτες. Τα όπλα αυτά είναι τα νουντσάκου (nunchaku –δύο κοντά ραβδιά συνδεδεμένα με αλυσίδα ή σχοινί), τα τόνφα (tonfa –μακρύ κλομπ με λαβή που πλέον χρησιμοποιούνται και από πολλές αστυνομίες στον κόσμο), τα σάι (sai –κοντές μεταλλικές τρίαινες με την κεντρική ακίδα μακρύτερη), τα κάμα (kama –κοντά δρεπάνια) και το μπο (bo –μακρύ κοντάρι μήκους περίπου δύο μέτρων).
Για διάφορους λόγους σχετικούς –κυρίως– με τη δημοτικότητά του, το Καράτε σήμερα εκπροσωπείται από διάφορα στιλ. Τα γνωστότερα είναι τα:
ΣΟΤΟΚΑΝ - SHOTOKAN: Το φερόμενο και ως πιο «ορθόδοξο» στιλ –αν μη τι άλλο το πιο ευρέως διαδεδομένο– και ένα από τα δύο που υποστηρίζουν ότι βρίσκονται κοντύτερα στο πραγματικό στιλ του Γκιτσίν Φουνακόσι. Εξαπλώθηκε πολύ χάρη στον μαθητή του Φουνακόσι, Μασατόσι Νακαγιάμα (1913-1987) και στην οργάνωση J.K.A. (Ιαπωνική Ένωση Καράτε) η οποία έστειλε υψηλόβαθμους δασκάλους της σε όλον τον κόσμο στις δεκαετίες 1960-1970. Επίσης, ένα από τα πρώτα στιλ που καθιέρωσαν τους αγώνες μεταξύ ασκουμένων –ο Φουνακόσι τους απαγόρευε.
ΟΥΑΝΤΟ ΡΙΟΥ - WADO RYU: Το Ουάντο Ρίου δημιουργήθηκε από τον μαθητή του Φουνακόσι, Χιρονόρι Οτσούκα (1890-1982). Ο Οτσούκα είχε ήδη μελετήσει για αρκετά χρόνια τζουτζούτσου πριν ξεκινήσει να μελετά Καράτε και το στιλ του έχει διαποτιστεί από τις αρχές διδασκαλίας της κλασσικής αυτής ιαπωνικής τέχνης.
ΓΚΟΤΖΟΥ ΡΙΟΥ - GOJU RYU: Το Γκότζου Ρίου είναι ένα από τα στιλ της Οκινάουα που εξελίχθηκαν ανεξάρτητα από τον Φουνακόσι. Δημιουργήθηκε από τον Τσοτζούν Μιγιάγκι (1888-1953) και έγινε διάσημο, κυρίως εκτός Ιαπωνίας, από τον δάσκαλο Γκόγκεν Γιαμαγκούτσι (1909-1989).
ΣΙΤΟ ΡΙΟΥ - SHITO RYU: Το Σίτο Ρίου είναι το τέταρτο από τα λεγόμενα «μεγάλα» στιλ Καράτε. Είναι επίσης καθαρόαιμο στιλ της Οκινάουα και δημιουργήθηκε από τον Κένουα Μαμπούνι (1889-1952) ο οποίος συνέθεσε στοιχεία από τα παραδοσιακά συστήματα Νάχα Τε και Σούρι Τε –Νάχα Τε είχε διδαχθεί και ο Μιγιάγκι του Γκότζου Ρίου.
ΣΟΤΟΚΑΙ ΕΓΚΑΜΙ ΡΙΟΥ - SHOTOKAI EGAMI RYU: Το δεύτερο στιλ που διεκδικεί την «ορθοδοξία» σε σχέση με τις διδαχές του Γκιτσίν Φουνακόσι. Το ίδρυσε ο μαθητής του Φουνακόσι, Σιγκέρου Εγκάμι (1912-1981) και οι διαφορές του με το Σότοκαν είναι κυρίως ως προς τη χρήση της ενέργειας του αντιπάλου.
ΚΙΟΚΟΥΣΙΝ ΚΑΙ - KYOKUSHIN KAI: Δημιούργημα του «ιαπωνοποιημένου» Κορεάτη Μασουτάτσου «Μας» Ογιάμα (1923-1996), μαθητή του Γκιτσίν Φουνακόσι. Ο Ογιάμα έγινε διάσημος από διάφορες πρακτικές εφαρμογές των ικανοτήτων του (σπασίματα κ.λπ.) καθώς και από το πολύ σκληρό, πλήρους επαφής στιλ της τέχνης του. Το Κιούκουσιν Κάι είναι η επίσημη γραμμή του στιλ του Μασουτάτσου Ογιάμα –ένα άλλο παρακλάδι του, το Ογιάμα Καράτε, διοικείται από τον μαθητή του Μασουτάτσου Ογιάμα, Σιγκέρου Ογιάμα.
ΣΟΡΙΝ ΡΙΟΥ - SHORIN RYU: Ένα ακόμα στιλ της Οκινάουα, μετεξέλιξη του Σούρι Τε από τον Τσοσίν Τσιμπάνα (1887-1969). Δίνει ιδιαίτερο βάρος στην εκπαίδευση σε όπλα (βλ. παραπάνω) τα οποία ονομάζονται κομπούντο.
ΜΑΤΣΟΥΜΠΑΓΙΑΣΙ ΣΟΡΙΝ ΡΙΟΥ - MATSUBAYASHI SHORIN RYU: Το πιο σύγχρονο από τα στιλ της Οκινάουα, δημιουργημένο από τον Σοσίν Ναγκαμίνε (1907-1997). Όπως και τα άλλα συναφή στιλ δίνει αρκετή έμφαση στην εξάσκηση σε κάτα τόσο άοπλα όσο και ένοπλα
ΣΟΡΙΝΤΖΙ ΡΙΟΥ - SHORINJI RYU: Σύγχρονο στιλ με έδρα στο Παρίσι, δημιουργημένο από τον Ρίτσαρντ Λι το 1982. Στην ύλη του περιλαμβάνεται και Τάι Τσι Τσουάν, στιλ Γιανγκ.
ΣΙΝΤΟΚΑΝ - SHIDOKAN: Σύγχρονο στιλ δημιουργημένο το 1979 από τον Γιοσίτζι Σοένο. Σκληρό στιλ με αγώνες πλήρους επαφής χωρίς προστατευτικά.
ΟΥΕΤΣΙ ΡΙΟΥ - UECHI RYU: Στιλ της Οκινάουα το οποίο ίδρυσε ο Κανμπούν Ουέτσι (1877-1948) και εξάπλωσε ο γιος του Κανέι Ουέτσι (1911-1991). Το στιλ έχει έντονες επιρροές από τις κινέζικες πολεμικές τέχνες.
